Van y lọc | Công dụng, Nguyên lý hoạt động, Phân loại van y lọc

Van Y lọc- một trong những loại van không thể thiếu trong các hệ thống đường ống dẫn. Nó có công dụng lọc các tạp chất bên trong đường ống dẫn nên được rất nhiều các nhà máy, xí nghiệp lựa chọn tin dùng.

Vậy van y lọc có cấu tạo, chức năng, vận hành như thế nào thì cùng đọc tham khảo thông tin từ bài viết dưới đây để có thể trả lời được những câu hỏi đó nhé!

Tại sao phải dùng van Y lọc

Van Y lọc có tên tiếng anh là Y Strainer Valve là van được thiết kế với dạng hình chữ Y, dùng để lọc các chất cặn, rác bẩn bên trong dòng chảy của hệ thống.

Thông thường, van lọc y thường được nối với các loại van như van bướm, van bi, van cầu,… và được ứng dụng trong các hệ thống môi trường làm việc khác nhau.

Không chỉ có vậy, nó còn giúp cho các cặn bẩn không bị bám vào các thiết bị hệ thống, giúp đảm bảo cho quá trình hoạt động vận hành được diễn ra suôn sẻ và hiệu quả.

Y Strainer Valve được chế tạo từ nhiều vật liệu với đa dạng kích thước từ nhỏ đến lớn nên thích ứng và làm việc được trong nhiều loại môi trường, hệ thống khác nhau.

Với những đặc điểm như trên van Y lọc ngày càng được sử dụng phổ biến và rộng rãi trên thị trường hiện nay.

Thông số kỹ thuật của van Y lọc

Kích thước: DN15- DN500.
Chất liệu thân van: gang, inox, thép, nhựa, đồng.
Gioăng: PTFE, EPDM.
Vật liệu lưới lọc: thép không gỉ.
Áp lực làm việc: 16 bar.
Nhiệt độ làm việc: từ 0 đến 200 độ C.
Ứng dụng trong môi trường: nước, hóa chất, xăng dầu, khí,…
Kiểu nối: nối ren, mặt bích.
Tiêu chuẩn mặt bích: JIS, BS, ANSI, DIN.
Sản xuất: Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc,…
Bảo hành: 12 tháng.
Đầy đủ giấy kiểm định CO/CQ.

Công dụng của van lọc y

Mỗi loại van được sản xuất, tung ra thị trường lại có những mục đích sử dụng khác nhau tương thích với chức năng và công dụng của loại van đó.

Van lọc y cũng vậy. Nó được sản xuất ra nhằm mục đích:

Lọc bỏ những rác thải, cặn bẩn có ở dòng chảy bên trong hệ thống.
Giúp cho dòng lưu chất trong đường ống dẫn được sạch hơn.
Bảo vệ hệ thống không bị lẫn các tạp chất làm ảnh hưởng, gián đoạn quá trình hoạt động. Từ đó, van lọc y hỗ trợ kéo dài tuổi thọ, tăng hiệu suất làm việc, hoạt động của hệ thống.
Tiết kiệm các chi phí sửa chữa, thay thế không cần thiết.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van y lọc

Ở phần này, chúng ta cùng tìm hiểu về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van y lọc để biết tại sao chúng lại có chức năng lọc rác, làm sạch dòng chảy của hệ thống.

Cấu tạo của van Y lọc

Van y lọc được cấu tạo bao gồm có 4 bộ phận chính: Thân van, lưới lọc, gioăng làm kín và nắp van.

Bộ phận thân van có công dụng bảo vệ các bộ phận bên trong y lọc, giảm thiếu các tác động ảnh hưởng bởi môi trường bên ngoài.

Thân van được thiết kế theo dạng chữ Y nên được gọi là van lọc Y. Một nhánh của thân van đựng lưới lọc, được làm từ các loại vật liệu khác nhau như gang, inox, thép,…

Thân van được dùng để nối với đường ống theo các kiểu nối lắp bích, nối ren, đồng thời cũng là nơi giúp dòng lưu chất chảy qua.

Bộ phận lưới lọc là bộ phận quan trọng nhất của van y lọc. Nó có công dụng để lọc các mảnh, các tạp chất, rác bẩn trong hệ thống.

Do phải trực tiếp tiếp xúc với dòng chảy, chịu sự mài mòn của môi chất nên lưới lọc thường được làm bằng chất liệu thép không gỉ, inox.

Lưới lọc được đặt ở một nhánh chữ Y chếch một góc khoảng 45 độ và phía cuối của nhánh có nắp đóng để tránh cho chất bẩn, cặn bã bị rơi ra ngoài.

Lưới lọc của van y được chia làm hai loại: lưới lọc đục lỗ, lưới lọc đan.

Lưới lọc đục lỗ là loại lưới được thiết kế với số lượng nhiều lỗ có kích thước bằng nhau trên một tấm kim loại thép không gỉ sau đó được uốn thành hình ống rồi hàn hai đầu cố định lại với nhau.

Loại lưới lọc này có kích thước đường kính tương đối lớn từ 0,8mm đến 3,2mm nên chỉ phù hợp để lọc các mảnh chất bẩn, các mảnh vụn rác.

Lưới lọc đan là loại lưới được cấu tạo bằng cách đan các sợi kim loại lại với nhau nên có kích thước tương đối nhỏ chỉ 0,07mm nên phù hợp để lọc các tạp chất, các hạt li ti.

Không chỉ vậy, lưới lọc đan được gắn với thân van thông qua các bulong nên dễ dàng tháo lắp để vệ sinh, thay thế.

Nắp van được làm cùng chất liệu với thân van và được kết nối với thân van bằng kết nối ren hoặc bulong.

Đồng thời, ở giữa được lắp thêm gioăng làm kín để đảm bảo dòng chảy không bị rò rỉ ra bên ngoài.

Nắp van còn có công dụng để đóng kín, cố định lưới lọc, hay nói cách khác là để các chất bẩn không bị rơi ra bên ngoài.

Gioăng làm kín được làm từ vật liệu cao su Teflon, PTFE. Gioăng có độ đàn hồi tốt dùng để làm kín bề mặt tiếp xúc giữa van và đường ống, giữa thân van và nắp van,..

Nhờ có gioăng làm kín mà các lưu chất trong hệ thống không bị rò rỉ, chảy ra ngoài.

Nguyên lý hoạt động của van lọc y

Van lọc y do được cấu tạo đơn giản nên về nguyên lý hoạt động của nó cũng không mấy phức tạp.

Khi dòng chảy của đường ống dẫn đến van y lọc, nó sẽ được truyền đến bộ phận lưới lọc. Lưới lọc sẽ giữ lại các chất cặn bẩn, mảnh vụn, rồi sau đó dòng lưu chất vẫn tiếp tục chảy qua như bình thường.

Hao hụt lưu lượng dòng chảy đi qua van lọc y là không đáng kể.

Các loại van lọc y phổ biến trên thị trường hiện nay

Tạp chất, cặn bẩn là những thứ luôn tồn tại trong các dòng chảy. Đây là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động của hệ thống. Để giải quyết được vấn đề này thì van lọc y ra đời.

Van lọc y được thiết kế đa dạng với các loại mẫu mã, kích thước khác nhau, vì vậy có thể gây khó khăn cho khách hàng để phân biệt loại nào với loại nào. Dưới đây là một số cách phân loại van y lọc thông dụng nhất trên thị trường.

Phân loại theo vật liệu chế tạo van lọc Y

Van lọc y inox: được làm bằng chất liệu inox không gỉ bao gồm inox 201, inox 304, inox 316. Van lọc y inox có các kích thước lớn nhỏ khác nhau, phù hợp với nhiều loại đường ống.

Mang đặc tính nổi trội của thép không gỉ nên van lọc y inox phù hợp để làm việc trong môi trường ăn mòn, môi trường axit và thường được ứng dụng trong các hệ thống đường ống dẫn dân sinh, hệ thống tưới tiêu nông nghiệp,…

Van lọc y gang: được làm từ vật liệu gang dẻo, van y lọc gang có khả năng làm việc hoạt động trong môi trường áp lực cao và trong môi trường có tính ăn mòn, oxy hóa trung bình.

Để có thể kéo dài tuổi thọ, bảo vệ van lọc y gang được hoạt động lâu hơn thì bên ngoài có được sơn một lớp sơn epoxy.

Với những đặc điểm như trên, van lọc y gang thường được ứng dụng trong các hệ thống chế biến thực phẩm, hệ thống nhà máy sản xuất bột, giấy đường. Hay trong hệ thống làm mát, hệ thống xử lý nước thải, nước sinh hoạt cũng sử dụng loại van này.

Van lọc y thép: van được làm từ inox nguyên mảng nên đảm bảo được độ bền và độ chắc chắn. Inox nguyên mảng sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng nứt vỡ khi bị chịu áp lực quá cao trong quá trình hoạt động, hay sự va đập trong quá trình di chuyển.

Bên ngoài của van lọc y thép được sơn một lớp sơn epoxy giúp tăng độ bóng, bảo vệ van khỏi bị hoen gỉ do tác động của môi trường bên ngoài.

Van lọc y thép có thể đảm bảo hoạt động trong môi trường khắc nghiệt,nhiệt độ và áp suất cao nên thường được ứng dụng trong các hệ thống đường hơi nóng, hệ thống công nghiệp lọc hóa dầu hay được dùng trong hệ thống khai thác khoáng sản, dầu mỏ,…

Van lọc y đồng: van được làm từ vật liệu đồng đỏ, đồng thau và đúc nguyên mảng.

Van y lọc đồng vận hành được trong các môi trường như hệ thống xử lý nước sạch, hệ thống đường ống dẫn dân sinh, hệ thống chế biển thực phẩm,…

y strainer - lọc y dong

Van lọc y nhựa: được hình thành từ chất liệu nhựa PVC, nhựa UPVC, nhựa CPVC,…

Van lọc y nhựa bao gồm van lọc y nhựa trong, lọc y nhựa đục và lọc y nhựa trắng,…

Loại van y lọc nhựa này thường được ứng dụng trong các hệ thống may bơm, hệ thống cấp nước dân sinh, hệ thống chế biến dược phẩm, mỹ phẩm,…

Phân loại theo phương thức kết nối van y lọc với đường ống

Van lọc y được thiết kế gồm hai kiểu kết nối chính là nối mặt bích và nối ren.

Van lọc y nối mặt bích: kiểu nối này khá là phổ biến thông dụng trên thị trường. Kết nối mặt bích là kiểu thiết kể mà ở đó có các lỗ để bắt bulung qua, gắn kết đường ống và van y lọc lại với nhau.

Như vậy, thông qua các bulong mà van y lọc và đường ống, các thiết bị được nối với nhau tạo nên một hệ thống hoàn chỉnh.

Mối nối mặt bích được đánh giá tốt khi các bulong được siết đều và chặt vừa đủ. Đồng thời, tại mối nối, dòng lưu chất không bị rò rỉ ra môi trường bên ngoài.

Van y lọc nối ren: tại mối nối, van được thiết kế gồm các vòng ren.

Van y lọc loại này được nối với đường ống bằng cách vặn các ren trên đường ống và ren ở van sao cho chúng khớp với nhau.

Lưu ý khi sử dụng van y lọc nối ren đó là vặn vừa đủ, nhẹ tay để tránh làm nứt vỡ vòng ren, gây thiệt hại và tốn chi phí để thay thế.

Van lọc y nối ren phù hợp với các đường ống có đường kính nhỏ, thuận tiện để tháo lắp khi cần thiết.

Tương tự đối với nối mặt bích thì mối nối ren được đánh giá hiệu quả khi dòng chảy chất trong hệ thống được hoạt động bình thường và không bị chảy ra phía bên ngoài.

Van y lọc rắc co: kiểu nối này thường phổ biển ở van lọc y nhựa. Nối rắc co có công dụng giúp liên kết van với đường ống. Đồng thời, người dùng cũng có thể dễ dàng tháo lắp để vệ sinh hay thay thế.

Phân loại theo nơi sản xuất

Van y lọc được sản xuất từ các quốc gia nổi tiếng, đi đầu trong ngành sản xuất van công nghiệp trên thế giới. Các nước này bao gồm:

Hàn Quốc: được biết đến với các thương hiệu như JMV, Wonil, Samwoo,…Hàn Quốc được đánh giá là nơi có ngành van công nghiệp tiên tiến và phát triển bậc nhất.

Các sản phẩm đến từ Hàn Quốc đều đảm bảo được quy trình sản xuất nghiêm ngặt, sản phẩm đạt chất lượng cao.

Chính vì điều này, mà các thương hiệu van đến từ Hàn Quốc được các quốc gia khác trên thế giới tin tưởng và sử dụng rất nhiều trong đó có Việt Nam.

Đài Loan: thương hiệu này được nhắc đến nhiều tại Việt Nam từ những năm 2000.

Các sản phẩm đến từ Đài Loan có chất lượng, hiệu quả đảm bảo kết hợp với giá thành hợp lý nên được sử dụng rất phổ biến và rộng rãi trên thị trường.

Trung Quốc: với sự nỗ lực và phát triển không ngừng, Trung Quốc hiện đang là quốc gia mạnh về lĩnh vực công nghiệp.

Van công nghiệp được nhập khẩu từ Trung Quốc luôn đảm bảo về nguồn gốc, tiêu chuẩn và hiệu quả làm việc cùng với giá thành cạnh tranh.

Chính vì vậy, van lọc y Trung Quốc được sản xuất với đa dạng mẫu mã, kích thước đáp ứng được hầu hết các mong muốn, nhu cầu sử dụng của khách hàng.

Nhật Bản: như chúng ta đã biết thì Nhật Bản là quốc gia có nền khoa học- công nghệ phát triển, nổi bật trên toàn cầu.

Các thương hiệu nổi tiếng về van công nghiệp của Nhật Bản bao gồm KITZ, Toyo, Yoshitake, Tozen…

Do các mặt hàng đến từ Nhật Bản luôn đạt chuẩn, quy trình sản xuất được giám sát và kiểm tra chặt chẽ nên sản phẩm của Nhật luôn đảm bảo về độ bền, độ hiệu quả trong hoạt động.

Malaysia: sản phẩm đến từ đất nước này có tính năng nổi trội về chất lượng, mẫu mã đa dạng nhưng giá thành chỉ nằm ở tầm trung.

Vì vậy, van lọc y Malyasia ngày càng được ứng dụng nhiều hơn trên thị trường và giúp tiết kiệm các chi phí đầu tư trang thiết bị, vật tư cho doanh nghiệp.

Hai thương hiệu AUT và ARV là hai thương hiệu nổi bật nhất của thị trường Malaysia. Do đó, hai thương hiệu này ngày càng được khẳng định và được biết đến nhiều hơn.

Điểm nổi bật và hạn chế của van y lọc

Phần tiếp theo, chúng tôi xin chia sẻ những ưu điểm và nhược điểm của van y lọc. Hy vọng với những thông tin này có thể giúp quý khách lựa chọn, cân nhắc khi sử dụng sản phẩm.

Điểm nổi bật y lọc

Van lọc y ra đời giúp giải quyết vấn đề mà hệ thống các đường ống dẫn hay gặp phải đó là tắc nghẽn rác trong hệ thống.

Van lọc y giúp lọc các cặn bẩn, tạp chất giúp cho dòng chảy được sạch hơn, hoạt động hiệu suất hơn.

Bên cạnh công dụng tuyệt vời như vậy, van lọc còn có những ưu điểm như:

Van y lọc được thiết kế đơn giản, dễ dàng sử dụng.
Bộ phận lọc của van dễ dàng được lấy ra vệ sinh, thay thế.
Van y lọc có khả năng hoạt động liên tục, ít bị gián đoạn.
Được thiết kế với nhiều vật liệu, kiểu kết nối, kích thước khác nhau nên phù hợp với nhiều loại đường ống, hệ thống vận hành.
Giá thành rẻ hơn so với những loại van khác.
Dễ dàng lắp đặt vào hệ thống, linh hoạt sử dụng ở các vị trí khác nhau.
Khi hoạt động, van lọc y không cần đến sự vận hành điều chỉnh từ con người.

Hạn chế của y lọc

Tuy van lọc y được thiết kế với chức năng chính là để lọc rác thải trong hệ thống dòng chảy nhưng với đất cát thì van khó có thể lọc được nên dễ gây ra tắc nghẽn trong hệ thống.

Van lọc y được sử dụng trong những lĩnh vực gì

Là một trong những loại van cần thiết đối với phần lớn các hệ thống bị lẫn tạp chất trong dòng chảy, nên van lọc y được ứng dụng trong nhiều ngành nghề khác nhau:

Ứng dụng trong hệ thống đường ống xử lý chất thải.
Hệ thống đường ống dẫn máy bơm.
Hệ thống khai thác khoáng sản.
Ứng dụng trong hệ thống lọc dầu.
Hệ thống sản xuất nước khoáng, chế biển thực phẩm,…

Lắp đặt van y lọc sao cho đúng cách

Chuẩn bị trước khi lắp đặt

Trước khi bước vào quy trình lắp van lọc y thì cần phải chuẩn bị một vài vật dụng:

Van lọc y có kiểu kết nối, kích thước khớp với đường ống.
Cờ lê, mỏ lết để siết bulong.
Bulong, đai ốc, băng tan.
Máy hàn, que hàn để hàn mối nối.
Gioăng làm kín.
Mặt bích để nối với đường ống và van.
Dụng cụ đo để đo kích thước van, kích thước đường ống.
Máy cắt để kích thước van có thể lắp đặt được vào đường ống.

Van y lọc có thể được lắp dọc hoặc lắp ngang. Tuy nhiên dù lắp theo kiểu nào thì cần lắp theo hướng mũi tên theo chiều dòng chảy của van.

Quy trình lắp đặt

Để lắp đặt van lọc y sao cho đúng cách thì cần trải qua một số bước cơ bản sau:

Bước 1: Xác định vị trí lắp của van lọc y. Thông thường van lọc y thường được lắp ở đầu của các van giảm áp, van cầu, van bi,…hoặc được lắp ở giữa của hai đường ống dẫn. Nếu van y lọc được lắp ở giữa của hai đầu ống dẫn thì cần xác định, cắt xén sao cho khoảng cách giữa hai đường ống đủ rộng để lắp van y.

Bước 2: tiến hành đặt mặt bích vào hai đường ống dẫn, rồi đưa van y lọc vào giữa.
Bước 3: Điều chỉnh sao cho lỗ trên mặt bích của van và đường ống khớp với nhau rồi tiến hành xỏ bulong qua, siết nhẹ tay, không quá chặt.
Bước 4: Hàn điểm mặt bích với đường ống để định hình hệ thống.
Bước 5: Tháo rời van lọc y ra khỏi hệ thống.
Bước 6: Hàn cố định phần tiếp xúc giữa mặt bích và đường ống, đảm bảo mối hàn đều và không bị hở.
Bước 7: Sau khi mối nối nguội, thì thực hiện đưa van lọc vào giữa, nên đặt thêm gioăng làm kín ở giữa van và mặt đường ống để đảm bảo độ chắc, độ kín.
Bước 8: Căn chỉnh cho phù hợp rồi xỏ bulong qua cố định, siết vừa đủ lực.
Bước 9: Tiến hành chạy thử hệ thống để kiểm tra kết quả lắp đặt và có những điều chỉnh kịp thời.
Bước 10: Siết chặt lại các bulong và tiến hành sơn một lớp sơn chống gỉ bên ngoài để bảo vệ độ bền lâu của hệ thống.

Khi lắp đặt cần chú ý những gì

Để giúp cho quá trình lắp đặt được diễn ra trơn chu và thuận tiện thì cần phải chú ý đến:

Vệ sinh đường ống và van trước khi lắp đặt để đảm bảo không có bất kì các tạp chất nào cản trở, khiến các mối nối không được kết nối chặt chẽ với nhau hoặc làm chặn hoạt động của van.
Van lọc y có thể lắp theo chiều dọc hoặc chiều ngang tùy thuộc vào cách lắp đặt của từng hệ thống. Nhưng hướng của lưu chất chảy phải đúng chiều theo hướng mũi tên trên thân van
Đối với các mối nối theo kiểu ren thì cần quấn thêm một lớp băng tan phía bên ngoài để đảm bảo độ kín của mối nối.
Cần sơn một lớp sơn bên ngoài mối nối để chống rỉ, oxi hóa, giúp tăng tuổi thọ hoạt động của hệ thống.

Một vài lưu ý khi lựa chọn van lọc y

Cũng giống như những loại van khác, khi lựa chọn van lọc y cần chú ý đến một vài điểm sau:

Lựa chọn van lọc y có kích thước phù hợp với đường ống dẫn.
Xác định lưu chất chảy trong dòng chảy để lựa chọn vật liệu van lọc y.
Xác định lưu chất trong van có lẫn rác vụn nhỏ hay mảnh để lựa chọn lưới lọc phù hợp.
Van lọc y và đường ống có tương thích về kiểu kết nối.
Lựa chọn cơ sở, doanh nghiệp, địa chỉ cung cấp van uy tín.

Bảo trì van lọc y

Các chuyên gia, nhà cung cấp luôn khuyến khích người tiêu dùng bảo trì, bảo dưỡng các thiết bị máy móc, phụ kiện,… thường xuyên và theo định kì để đảm bảo quá trình hoạt động của toàn bộ hệ thống diễn ra được ổn định, kéo dài tuổi thọ làm việc.

Dưới đây là một số lời khuyên, biện pháp để bảo dưỡng van y lọc:

Cần tiến hành kiểm tra bảo dưỡng van y lọc từ 3 đến 6 tháng một lần. Tùy vào môi trường làm việc mà căn chỉnh thời gian cho phù hợp.

Đối với môi trường trung tính, thì thời gian bảo trì có thể lâu hơn đối với những môi trường như axit, muối, hóa chất,…

Nếu van lọc y hoạt động và làm việc trong môi trường hóa chất thì khi tiến hành sửa chữa, bảo dưỡng người thực hiện nên mặc đồ bảo hộ.
Chỉ nên tiến hành tháo gỡ kiểm tra khi đã ngắt hoạt động toàn bộ hệ thống và đảm bảo áp suất trong đường ống không cao hơn áp suất trung bình ngoài môi trường. Như vậy mới tránh được tình trạng cháy nổ xảy ra.
Sử dụng bàn chải, chất tẩy rửa để làm sạch lưới lọc, đảm bảo các chất bẩn, rác thải được lấy hết ra khỏi lưới.
Kiểm tra các mối nối giữa van và đường ống có bị rỉ hay bị chảy lưu chất ra bên ngoài không.
Sau một thời gian hoạt động cần kiểm tra gioăng làm kín, check tình trạng mài mòn của gioăng và thay mới khi cần thiết. Từ đó, giúp đảm bảo độ khít, độ kín của hệ thống.